Biskupiec - okres wpływów Rzymskich

W przeciwieństwie do okresów poprzednich okres rzymski (od początku n.e. do około 400 n.e.) cechuje się niesłychanym ubóstwem znalezisk z powiatu Biskupieckiego. Jest to tym dziwniejsze, że na pozostałym obszarze Warmii i Mazur istnieje najwięcej stanowisk właśnie z tego okresu. Nastąpił wówczas gwałtowny wzrost liczby ludności, a przemiany społeczne rozpoczęte w poprzednim . okresie rozwinęły się teraz w pełni. Ze wspólnoty patriarchalno-rodowej wyłoniła się warstwa starszyzny, która swoją pozycję utrzymywała dzięki przewadze majątkowej. Poszczególne rody zamieszkujące określony teren łączyły się w większe jednostki -plemiona. Źródła rzymskie zanotowały dwa plemiona pruskie - Galindów i Sudawów czyli Jaćwingów. Przypuszczalnie brak większej ilości znalezisk z tego okresu w powiecie Biskupieckim tłumaczyć należy tym, że znalazł się on w tym czasie na skraju jakiejś większej jednostki plemiennej (Galindów) bądź na pograniczu między poszczególnymi plemionami (między Galindią, Warmią i Barcją).

Ponieważ obrządek pogrzebowy uległ znów pewnym przemianom i w grobach na cmentarzyskach z tego okresu znajduje się znacznie więcej przedmiotów wyposażenia grobowego (przedmiotów codziennego użytku, narzędzi, ozdób, a także broni), można lepiej poznać pewne zjawiska z zakresu kultury Prusów. Ustabilizowała się forma grobu jednostkowego, rzadziej podwójnego, na cmentarzysku płaskim. Rzadka jest już forma grobu kurhanowego. Często spotykane w grobach groty oszczepów, dzirytów, okuć tarczy, mieczy, sztyletów i ostróg wskazują, że w społeczeństwie wykształciła się warstwa wojowników biorących udział w wyprawach wojennych, gromadzących dzięki temu większe bogactwo zapewniające im znaczniejszą pozycję społeczną. Zmarłym wojownikom na drogę pośmiertni dodawano nawet konia rytualnie zabitego po śmierci właściciela. Jedyne, niestety tylko dorywczo zbadane w ubiegłym wieku, cmentarzysko z terenu powiatu biskupieckiego znajdowało się w Łężanach. Sądząc po znacznej liczbie ozdób w wyposażeniu grobów, na cmentarzysku tym przeważały pochówki kobiet. Były tu zapinki brązowe i żelazne, liczne paciorki, między innymi i z czerwonego szkła oraz przejrzyste z wtopionym listkiem złota, żelazne wisiorki wiaderkowane z naszyjnika, brązowy pierścionek, szpila z przekłutą główką, różne sprzączki do pasa, a także przęśliki, szydło, noże, okucia skrzynek, sztylety i ostroga. Jednym z bardzo ciekawych zabytków, a równocześnie znaleziskiem unikalnym, jest odkryta w jednym z grobów piła żelazna - wyposażenie stolarza lub cieśli. Ze zniszczonego cmentarzyska w Bęsi wydobyto żelazny grot do oszczepu. Cmentarzyska z tego okresu miano również odkryć w Rutkowie, Lutrach i Labędziewie. Z Reszla pochodzą dwie monety srebrne rzymskie: cesarza Marka Aureliusza (161-180) oraz jego następcy Kommodusa (180-192) - ślad kontaktów tych ziem ze światem antycznym. Nie wiadomo tylko, czy te dwie monety pochodzą ze skarbu kupca udającego się po bursztyn nad Bałtyk, czy też stanowią ofiarę na drogę pośmiertną z jakiegoś grobu odkrytego w Reszlu lub najbliższej okolicy.